Allah insanı en güzel şekilde yaratmıştır.[354] İnsana en iyi cisim ve diğer mahlûklara vermediği daha iyi özellikler bahşetmiştir. Vucudunu değişik şekillerde süslemiştir. Sakal ve bıyık bu süslerden bir tanesidir. Sakal ve bıyık insanın fıtri özelliklerindendir. Bu nedenle uzaması insanın elinde değildir. Sürekli temizlenip bakımının yapılması gerekmektedir. Bu bağlamda da Hz. Peygamber(s.a.v.) bıyıkları kısaltıp sakalları uzatmayı tavsiye etmiştir.

Suyuti’nin İbn-i Asakir’den rivayet ettiği hadiste Yahudi kadınlarının zinaya düşmelerinin sebeblerinden biri de Yahudi erkeklerinin bıyık ve sakallarını kısaltmamaları gösterilmektedir.[355] Dinlerini tağyir eden Ehl-i Kitab bu hususta fıtrattan uzaklaşmışlardır. Bıyıklarını uzatıp sakallarını kısaltmışlardır. Hz. Peygamber(s.a.v.) bu konuda da Ehl-i Kitab’a muhalefeti emretmiştir.

Konu ile ilgili Ahmed b. Hanbel; Zeyd b. Yahya, Abdullah b. Al’a b. Zebri ve Kasım tarikiyle rivayet ettiği bir hadiste Ebu Ümame (r.a) şöyle dedi:

“Rasulullah (s.a.v.) Ensar’dan sakalları beyazlamış yaşlı bir topluluğun yanlarına çıkınca onlara:

“-Ey Ensar topluluğu  (saç ve sakalınızı)  kırmızı ve sarıya boyayınız Ehl-i Kitab’a muhalefet ediniz” dedi. Ebu Ümame şöyle dedi: Biz:

“-Ya Rasulallah! Ehl-i Kitab şalvar giyiyorlar. Ancak etek giymiyorlar” dedik. Rasulullah (s.a.v.):Siz şalvar da giyiniz, etek de takınız. Ehl-i Kitab’a muhalefet ediniz.” Buyurdular. Bizler:  

“-Ya Rasulallah! Ehl-i Kitab ibadet esnasında mest giyiyorlar; ancak ayakkabı giymiyorlar” dedik. Rasulullah  (s.a.v.):

“-İbadet esnasında siz hem mest, hem de ayakkabı giyiniz. Ehl-i Kitab’a muhalefet ediniz.”  Buyurdular. Bizler:

“-Ya Rasulallah Ehl-i Kitab sakallarını kısaltıp, bıyıklarını uzatıyorlar” dedik. Ebu Ümame devamında şöyle dedi: Bunun üzerine Rasulullah (s.a.v.):

“- Bıyığınızı kısaltın, sakalınızı uzatın. Ehl-i Kitab’a muhalefet ediniz” buyurdular[356].

Bu hadisin ravileri hakkında bilği ayakkabı ile namaz bölümünde verilmiştir.[357]İbn-i Hacer[358] ve Ayni[359] bu hadisin hasen olduğunu belirtmişlerdir.

Sakalı uzatıp bıyığı kısaltarak Ehl-i Kitab’a muhalefeti emreden zikri geçen Ebu Ümâme(ra) hadisinden başka hadis yoktur. Ancak bunun yanında Hz. Peygamber(s.a.v.)in “Yahudi ve Hıristiyan’lara benzemeyin” buyurduğu hadisler de vardır.

Ebu Hureyre(ra) rivayet ettiği bir hadiste Peygamber(s.a.v.):

“-Sakalınızı bırakın, bıyığınızı alın (kısaltın) saçınızın rengini (kına ile) değiştirin. Yahudi ve Hıristiyan’lara benzemeyin buyurdular.[360]

Enes (ra) rivayet ettiği diğer bir hadiste de Peygamber(s.a.v.):

“-Bıyığı kısaltın. Sakalınızı affedin (bırakın). Yahudi’lere benzemeyin” buyurmuştur.[361] 

Bıyığı uzatıp, sakalı kısaltmak Ehl-i Kitab’a has bir özelliktir. Onların âdeti haline gelmiştir. Bu durum Müslüman’lara ait bir özellik değildir. Zeyd b. Erkam (ra)ın rivayet ettiği bir hadiste Peygamber(s.a.v.):

“-Kim bıyığını kısaltmazsa bizden değildir” buyurmuştur.[362] Tirmizi hadis sahih[363] derken, Suyuti hasen[364] diye işaret etmiştir.

Zikri geçen hadisler Müslüman’ların sakalını uzatıp bıyığını kısaltmasının gereğini ortaya koymaktadır. Bizzat Peygamber (s.a.v.) kendisi de bıyığını kısaltmış ve sakalını uzatmıştır. Ashab-ı Kiram da aynı şekilde hareket etmiştir.

Hz. Peygamber (s.a.v.) den sakalı uzatıp bıyığı kesmeyi emreden daha pek çok hadis mevcuttur. Ancak bunlarda Ehl-i Kitab’a muhalefet lafzı yoktur.

Ebu Hureyre’den rivayet olunan bir hadiste: Peygamber (s.a.v.): “Bıyıklarınızı kısaltın, sakalınızı uzatın”[365] buyurmuşlardır. Tirmizi [366] ve Suyuti[367] bu hadisin sahih olduğunu belirtmişlerdir. Hadisin bazı rivayeterinde “müşriklere”[368] ve “Mecusilere”[369] muhalefet edin” ziyadesi vardır. Bu hadisler sahihtir.

Bu hadisin muhtelif rivayetlerinde sakalın uzatılması hakkında beş tane ayrı kelime kullanılmıştır. Bunlar:فرّوا أرخوا أوفوا أرجوا أعفوا                                                                             kelimeleridir ki; hepside sakalı kendi haline bırakırlar manasına gelirler. Hadisin zahiri bunu iktiza ettiği gibi ulemadan birçoklarının kavlide budur.[370]

 Salim Said b. Müseyyeb ve Urve b. Zübeyr başta olmak üzere birçok Medine’li ile Hasan-ı Basri, Muhammed b. Şirin ve Ata b. Ebi Rabah gibi âlimler bıyığı kazımanın değil kesmenin müstehab olduğunu belirtmişlerdir.[371] 

Kadı Iyaz diyor ki: “Sakalın kazıtılması ve yakılması mekruhtur. Ama uzayınca boyundan ve eninden alınması iyi olur. Sakalı fazla kısaltarak kesmekle şöhret bulmakla mekruh olduğu gibi büyük sakallı olmakla da şöhret bulmak mekruhtur. Sakalın ne kadar kesileceği hakkında selef ihtilaf etmişlerdir. Bazıları bu hususta hiçbir had hudud belirtmemiş, yalnız dillere düşecek derecede kendi haline bırakılmayıp biraz kesileceğini söylemişlerdir. İmam-ı Malik pek uzun sakal bırakmayı mekruh görmüştür. Bazıları sakal kesmeyi tutamla sınırlandırmış fazlasının kesilmesine kail olmuşlardır. Hac ile umreden başka sakalın hiçbir yerde kesilemeyeceğine kail olanlar da vardır. Bıyıklara gelince seleften birçoğu onların kökten tıraş edileceğine kail omuşlardır…”

Nevevi, sakalı kendi haline bırakırsa ondan hiçbir şey kesmemeyi, bıyığı ise dudakların etrafını açılacak şekilde kesilmesini ihtiyar etmiştir.[372]

Sahabe-i Kiram’dan Abdullah b. Ömer, Ebu Said El- Hudri, Rafi b. Hadiç, Seleme b. Ekva, Câbir b. Abdullah ve Abdullah b. Amr (ra)ın bıyıklarını kestikleri İbn-i Ebi Şeybe tarafından rivayet edilmiştir.[373] Buhari’nin tercemedeki rivayetinde: “İbn-i Ömer, bıyıklarını kestirmede mübalağa eder ta ki derisinin beyazlığı gözükürdü” denmiştir.[374]

Ata da “Sakal uzadığı zaman onun eninden ve boyundan bir parça almakta bir beis yotur. Çünkü hali üzere bırakmak; başkasının alay ve istihzasına sebeb olur” dedi. Bu konuda Üsame b.Zeyd’in Hz. Peygamberden rivayet ettiği hadisle istidlal etmişlerdir. Bu hadiste: “Peygamber (s.a.v.) sakalının eninden ve boyundan bir parça alırdı” denilmektedir.[375] Tirmizi, “bu hadis garibtir”.[376] Suyuti de “zayıftır”[377] dedi.

Bıyıkları uzatıp sakalları kısaltmak Ehl-i Kitap başta olmak üzere diğer gayr-ı Müslimlerin âdetidir. Hadisler bunu yasaklamıştır. Konunun başında zikrettiğimiz hadiste belirtildiği üzere Yahudi kadınlarının zinaya düşmesinin sebeblerinden biri de budur.[378]